Geschiedenis

Het ontstaan van het Sint Jorisgilde, ook wel Sint Georgius Gilde genoemd, is nauw verbonden met het ontstaan van gilde-altaren in de Gemertse Sint Jan Onthoofdingskerk. Het is zeker dat Egidius van Nouwenhuys op 25 juni 1516 een Sint Joris-altaar stichtte in bovengenoemde kerk. Naar verwachting is omstreeks die tijd ook het gilde ontstaan. De statuten van het Sint Jorisgilde werden op 16 januari 1715 bekrachtigd door de toenmalige commandeur van de Duitse Orde. In de statuten staat dat er sprake is van een gilde uit ‘voorgaende oude tijden ende buijten memorie van menschen’.

Zoals hierboven te lezen valt stamt het Sint Jorisgilde uit het begin van de 16e eeuw. Dat er echter nogal wat onduidelijkheid heerst over het oprichtingsjaar van het Sint Jorisgilde blijkt uit het feit dat het gilde in 1907 haar 600-jarig bestaan vierde. De viering van dit jubileum is te verklaren uit het gegeven dat de leden van de ‘Rooj Skut’ rond 1900 zin hadden in een gildefeest. Eind 19e eeuw waren de gildefeesten en landjuwelen namelijk weer in zwang gekomen. De leden van het Sint Jorisgilde wilden dus ook een gildefeest in Gemert organiseren, maar dan moest er wel iets te vieren zijn. Een jubileum zou daarom een prachtige aanleiding zijn om een dergelijk gildefeest in Gemert te organiseren.

In die tijd ging men naarstig op zoek naar de ouderdom van het gilde, maar men kwam niet verder dan de voornoemde constatering dat er in de 18e eeuw geschreven staat dat “de St. Jorisschuttereije buyte memorie van menschen was opgericht”. Met deze constatering kon men dus niet veel. Wel vond men twee schilden waarvan men meende dat deze ongedateerd waren. De schilden werden vervolgens vervalst; op het ene kraste men, waarschijnlijk met een spijker, het jaartal 1302 en op het andere het jaartal 1403. Nu kon de ‘Rooj Skut’ in 1907 haar geplande gildefeest vieren. De aanleiding van het gildefeest was dus het 600-jarig bestaan, dat men waarschijnlijk baseerde op het schild van 1302. Wat de vervalsers van de schilden overigens niet wisten was dat de schilden wel degelijk gedateerd waren. Op de schilden bevond zich namelijk een jaartalvers. Volgens het chronogram dateren de schilden respectievelijk uit 1769 en 1772.

Aanvankelijk waren de gildebroeders afkomstig uit de groepering van ambachtslieden. In het begin van de 19e eeuw was er een duidelijke verschuiving naar een gilde waarbinnen gildebroeders afkomstig waren uit de boerenstand. Tegenwoordig zijn de gildebroeders weer afkomstig uit alle geledingen van de bevolking.